Cechy Rzemieślnicze w Miejskiej Górce – Historia i Wybitni Rzemieślnicy

WSPÓLNIE TWORZYMY ARCHIWUM

—————————

W ramach cyklu „Wspólnie tworzymy archiwum” chcemy dziś poruszyć tematykę jednej z najstarszych organizacji gospodarczych w Polsce – cechów rzemieślniczych. Pragniemy podkreślić wartość, pasję i wyjątkowość, jaką kryje w sobie sztuka rzemieślnicza.

Rzemieślnicy od zawsze stanowili w miastach wspólnotę zwartą, solidną, dbającą o interesy swojej grupy zawodowej. By reprezentować i bronić interesów rzemieślników, zaczęły powstawać organizacje skupiające właścicieli warsztatów, które nazwano cechami.

W Miejskiej Górce w okresie międzywojennym funkcjonowało Towarzystwo Przemysłowców i Rzemieślników, które oprócz rzemieślników skupiało również kupców, handlarzy i właścicieli sklepów. Ponadto rozwijały się tzw. składy spożywcze, zwane „kolonialkami”, rzeźnicze i piekarnie.

Z dostępnych źródeł wiadomo, że w 1932 roku w mieście istniało pięć cechów: kowalski, młynarsko – piekarniczy, rzeźniczo – wędliniarski, stolarski i szewski. Do innych zawodów można też zaliczyć: fryzjerów, kominiarza, rzeźbiarzy, studniarza, sztukatora i zegarmistrza. Rzemiosło miejskogóreckie było wówczas jednym z dominujących w powiecie rawickim. Mogło poszczycić się działalnością i rozwojem różnorodnych dziedzin, powstawały nowe cechy i związki, które zrzeszając rzemieślników różnych branż, oddziaływały swą działalnością na sąsiednie miejscowości, a nawet na rejon całego powiatu.

W dzisiejszych czasach, przy dominującej działalności zakładów handlowych i usługowych, przywiązanie do ręcznej pracy stanowi rzadki przykład. Jednakże poświęcenie i zaangażowanie na rzecz rzemiosła zawsze były doceniane. Dowodzi tego poniższy tekst autorstwa historyka Damiana Szymczaka, do którego przeczytania Państwa zachęcamy.

————————

„Dla wybitnych rzemieślników”

Polski rząd postanowił ich wyróżnić honorową odznaką. Ogólnopolską, o tym kto powinien ją otrzymać decydowali włodarze gmin i miast. Co prawda decyzja o przyznaniu tego wyróżnienia zapadała na szczeblu centralnym, ale nie ma wątpliwości, że zatwierdzano tam uzasadnienia przesłane z terenu. Wybitni rzemieślnicy byli i w Miejskiej Górce.

W dniu 31 grudnia 1930 roku minister Przemysłu i Handlu ustanowił „Odznakę za wybitne zasługi w pracy w rzemiośle polskim.” Informację rzecz jasna umieszczono w dziennikach urzędowych. Przede wszystkim jednak poszła w dół po szczeblach administracyjnych: wojewodowie-starostowie-włodarze miast i gmin. Do 15 marca 1931 roku należało odwrotną drogą przesłać od włodarzy gmin do województw i w końcu do ministerstwa nazwiska takich rzemieślników wraz z uzasadnieniem dlaczego mieli odznakę otrzymać? Marian Przyborski, czyli wójt gminy odpisał, że nie ma u niego takich osób. Natomiast burmistrz Miejskiej Górki Eryk Żyniewicz uznał, że dwaj panowie są godni tego wyróżnienia. Czym na nie zasłużyli? w tym przypadku chyba najlepiej zacytować w jaki sposób on sam ich opisywał w uzasadnieniu. Oto ono:

„Ludwik Tylewski mistrz obuwniczy urodzony dnia 15 sierpnia 1866 roku w Miejskiej Górce prowadzi od roku 1899 samodzielny warsztat i skład obuwniczy. Przez przeciąg 20 lat piastował pan Tylewski urząd prezesa zasłużonego i znanego ze swej działalności Towarzystwa Przemysłowo Rzemieślniczego w Miejskiej Górce, którego zadaniem jest podniesienie rzemiosła i przemysłu, przez wzajemne pouczanie się w dziedzinie rzemiosła i handlu, uzupełnianie ogólnego wykształcenia, popieranie się materialnie w miarę możności i pomoc wzajemną członków oraz utrzymanie stosunków koleżeńskich wśród rzemieślników i przemysłowców Polaków. W dowód zasług położonych około rozwoju wspomnianego Towarzystwa nadano panu Tylewskiemu dyplom członka honorowego. Pan Tylewski jest w mieście tutejszym znany jako dobry Polak i jest ogólnie poważanym obywatelem, czego dowodem piastowanie urzędu członka Sejmiku Powiatowego, członka Rady Miejskiej, członka Zarządu Banku Ludowego, prezesa Bractwa Kurkowego, z którego to ramienia należy do Miejscowej Komisji P.W. i W.F. (przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego-przypis d.s.). Pan Tylewski jest również przez przeciąg 35 lat sekretarzem Cechu Obuwniczego i nadal jest członkiem Zarządu wspomnianego Cechu.”

Teraz uzasadnienie dotyczące drugiego pana.

„Franciszek Hejducki mistrz blacharski urodzony dnia 28 marca 1871 roku w Miejskiej Górce prowadzi w mieście tutejszym od roku 1898 warsztat blacharsko-instalatorski, od którego to czasu pracuje jako członek Zarządu Towarzystwa Przemysłowo Rzemieślniczego. Za zasługi położone około rozwoju wspomnianego Towarzystwa nadano panu Hejduckiemu dyplom zasługi. Pan Hejducki jest na gruncie tutejszym znanym jako dobry Polak i powszechnie poważanym obywatelem.”

Damian Szymczak

Źródło: Archiwum Państwowe w Lesznie, Starostwo Powiatowe w Rawiczu, Sprawy rzemieślnicze-cechowe, sygnatura 250.

—————–

Fot. Członkowie Towarzystwa Przemysłowców i Rzemieślników w Miejskiej Górce podczas jubileuszu 75 – lecia swego istnienia (1953r)

Źródło: archiwum OKSiAL